Veel mensen denken dat ze niet creatief zijn. Dat het een vaardigheid is die aan kunstenaars en andere creatievelingen is voorbehouden. Mensen zeggen vaak tegen mij dat ik heel creatief ben, maar zo voel ik me echt niet altijd. Onlangs deed ik mee aan een workshop Escapespellen maken (aanrader). Achteraf bekroop een gevoel me: deze creativiteit heb ik niet, ik kan dit niet. Precies het gevoel wat ik bij mensen in mijn workshops probeer weg te nemen, voelde ik nu zelf. Een week na de training ben de strijd aangegaan met het spook van de zelf-twijfel en heb ik zelf een escapespel gemaakt. Pas als je iets vastpakt en ermee aan de slag gaat, komt de creativiteit.

Dat is precies wat De Bono beschrijft in zijn boek ‘Serious Creativity’. Volgens de Bono zijn onze hersenen niet gemaakt om creatief te zijn. Ze zijn vooral in staat om patronen te herkennen en bij deze patronen te blijven. Als we ons op een onbekende plek begeven zijn we geneigd om naar vertrouwde aspecten terug te grijpen. Om innovatief te kunnen zijn is het nodig om niet naar de vertrouwde patronen terug te gaan maar een ander pad te nemen. Hij noemt dit lateraal denken.

Lateraal denken vraagt tijd en energie. Het komt veelal niet vanzelf, als een spontaan eureka moment. Maar goed nieuws, want lateraal denken en creativiteit zijn volgens de Bono wel vaardigheden die je kunt trainen. 

Hieronder beschrijf ik een aantal stappen die je kan nemen om je creatieve proces op gang te krijgen.

Stappen om creatIef te werken

Kies waar je je op gaat richten
Als je creatief aan de slag wil gaan, kan het overweldigend zijn. Je zou wel met ieder onderwerp in je werk aan de slag kunnen gaan. Iedere creatieve methodiek biedt mogelijkheden. Dat kan verlammend werken. Kies één aspect waar je eerst mee aan de slag gaat en leg de rest even opzij.   

Focus   
Je kan mensen verrassen door je aandacht te focussen op een onderdeel die anderen vergeten. Bijvoorbeeld: als er in jouw organisatie weinig aandacht wordt besteed aan de uitnodiging van een bijeenkomt, pak daar dan mee uit en verras je collega’s. In de Art of Gathering worden hier prachtige voorbeelden van gegeven.   

Bepaal de status quo
Bedenk wat de norm is binnen het vraagstuk. Schrijf dat voor jezelf op.  Vraag je collega’s er naar. Bij vergaderingen zit de status quo vaak op: de volgorde van de agenda de duur van de vergadering, de rolverdeling en de fysieke opstelling. 

Bedenk alternatieven
Kies een onderdeel  en ga op zoek naar een alternatieve aanpak. Schrijf de alternatieven op, in bijvoorbeeld een midmap. Stop niet bij het eerste alternatief dat je vindt maar kijk of je er meer kan bedenken. Het eerste idee is meestal niet het meest originele. Kijk of je inspiratie kunt vinden online (Pinterest werk voor mij heel goed) of in boeken of in de wereld om je heen. Het boek: De kunst van het waarnemen geeft 131 manieren om anders te kijken naar het dagelijks leven.  

Concept maken
Als je een keuze hebt gemaakt in een alternatieve aanpak, ga het dan uitwerken. Maak een conceptversie en ga dat uittesten. Als je het uittest kan je foutjes er uit halen en het verbeteren naar een nog creatiever model. Toen ik een escapespel had gemaakt had ik een tekst verborgen onder de kaars die zichtbaar wordt als je de kaars brandde. Dat werkte bij het testen niet goed en ik moest een nieuwe versie maken.    

Creatieve pauze
Als je te lang met iets bezig bent, dan kan je ook vast komen te zitten in je denken of kom je in een tunnelvisie. Neem regelmatig even afstand van je werk. Ga even iets anders doen zoals een wandelingetje. Kijk daarna opnieuw naar je concept of vraagstuk en kijk of je een andere insteek kan pakken of iets kan verbeteren. 

Gebruik een creatief denkmodel
Er zijn verschillende creatieve denkmodellen waarmee je naar je vraagstuk kan kijken die je creatieve blik wat extra power kunnen geven. Een voorbeeld zijn de 6 denkhoeden van de Bono: Hierbij draag je verschillende “denkhoeden” om vanuit verschillende perspectieven naar een vraagstuk te kijken, zoals de feitelijke kant, emotionele kant, creatieve kant, etc.